Co to jest pomoc prawna?
Czasami tak się zdarza, że prowadząc proces w jednym kraju, chcemy przesłuchać świadków, którzy są w innym kraju. Przepisy, w szczególności europejskie, dają taką możliwość.
I nie mam na myśli przesłuchiwania online świadków znajdujących się za granicą – takie rozwiązanie, chociaż podobno spotykane w praktyce, narusza przepisy jurysdykcyjne.
Sądy danego państwa mogą wykonywać swoje czynności tylko na terenie tego państwa, dlatego też w razie konieczności przesłuchania świadków za granicą, powinny skorzystać z odpowiednich przepisów, które regulują tę problematykę.
W Unii Europejskiej też są takie przepisy. Dokładnie jest to Rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami Państw Członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych.
Określa ono, w jaki sposób ma nastąpić przesłuchanie świadka za granicą.
Jak wezwać świadka, który mieszka za granicą?
Wyobraź sobie, że prowadzisz proces w Polsce, np. przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Jest to skomplikowany, wielowątkowy proces o charakterze gospodarczym. Kluczowy świadek mieszka w Niemczech i mówi tylko po niemiecku.
Jakie są możliwości, żeby ten świadek złożył zeznania w Twoim procesie?
Możesz oczywiście skontaktować się sam ze świadkiem i poprosić, żeby przyjechał zeznawać do Warszawy. Ale nie zawsze jest taka możliwość.
Odezwa
Przepisy nakazują w takim wypadku, aby sąd w Warszawie, który prowadzi postępowanie, sporządził tak zwaną odezwę do sądu innego państwa, w okręgu którego mieszka świadek.
Odezwy te są przekazywane oficjalną drogą.
W odezwie sąd w Warszawie, zwany sądem wzywającym powinien nakreślić stan faktyczny sprawy i opisać, o co toczy się spór. Sąd w Warszawie przekazuje także listę pytań do świadka. Strony, czyli powód i pozwany w procesie, również mogą złożyć do akt swoje listy pytań.
Wszystkie dokumenty muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język kraju, w którym ma odbyć się przesłuchanie – w naszym przypadku będzie to język niemiecki. Odezwa musi być sformułowana w taki sposób, żeby sąd wezwany, czyli sąd w Niemczech, nie miał wątpliwości, jak należy ją wykonać.
Już w tym miejscu warto zainteresować się tłumaczeniem.
Nie każdy tłumacz przysięgły ma wprawę w tłumaczeniu dokumentów sporządzonych w prawniczym żargonie, a jakość tłumaczenia ma na tym etapie decydujący wpływ na zrozumienie odezwy przez sąd wezwany.
Wykonanie odezwy
Pamiętaj, że odezwy wykonują w Niemczech sądy rejonowe.
W niemieckich sądach rejonowych nie ma wydziałów gospodarczych. Odezwę w sprawie cywilnej, a więc też rozpatrywanej przez wydział gospodarczy polskiego sądu okręgowego, będzie wykonywał sędzia z wydziału cywilnego.
Sędziowie pracujący w niemieckich sądach rejonowych zajmują się drobnymi sprawami – głównie są to sprawy o wartości przedmiotu sporu do 5000 Euro i spory z umowy najmu.
Zatem jeśli twój proces jest skomplikowany, wielowątkowy i opiera się na przepisach dotyczących przedsiębiorców, np. prawie spółek lub kwestiach kontraktów handlowych, to ta materia może być trudna do zrozumienia przez sąd wezwany.
Przykładowo kodeks handlowy i prawo spółek nie są obowiązkowymi przedmiotami w trakcie edukacji prawniczej w Niemczech, więc teoretycznie jest możliwe, że sędzia Sądu Rejonowego wykonującego odezwę nie będzie miał specjalnej wiedzy, która pomogłaby mu zrozumieć, o co toczy się spór w sprawie gospodarczej.
Jak zatem pomóc niemieckiemu sędziemu jak najlepiej zrozumieć sprawę, żeby prowadzone przez niego przesłuchanie świadka miało jak największy sens?
Nie ma takich przepisów, które dawałyby tutaj stronie pole do manewru. Treść odezwy jest sporządzana przez sąd wzywający, czyli w naszym przykładzie sąd w Warszawie.
Możesz oczywiście spróbować wspomóc sąd, przygotowując opis stanu faktycznego i podstaw prawnych procesu, ale sąd nie musi skorzystać z Twojego pisma.
Waga tłumaczenia
Kolejnym słabym punktem odezwy może okazać się tłumaczenie zarówno treści przygotowanej przez sąd, jak i pytań do świadka. Tłumacz przysięgły, który tłumaczy te dokumenty, nie ma dostępu do całych akt sprawy i nie zawsze kontekst tłumaczonych dokumentów jest dla niego jasny.
Poza tym bardzo ważne jest to, aby tłumacz, który tłumaczy dokumenty na potrzeby procesu sądowego, specjalizował się w tłumaczeniach prawniczych, ewentualnie dodatkowo w tłumaczeniach z branży, której dotyczy proces.
Niestety przepisy dotyczące tłumaczy przysięgłych nie przewidują ich branżowych specjalizacji.
Wszystko zależy od tłumacza, czy podejmie się tłumaczenia, którego charakter może sprawiać mu trudności i w którym w efekcie mogą pojawić się błędy lub nieścisłości rzutujące na dalszy przebieg postępowania.
Waga przygotowania sądu
Pamiętaj o tym, że sąd, który ma przesłuchać Twojego świadka, w najgorszym wypadku nic nie wie o sprawie, nie zna akt i nie będzie też w tej sprawie orzekał.
Czasami można już w trakcie posiedzenia sądu poza protokołem wyjaśnić sądowi, o co w tej sprawie chodzi – formalizm na niemieckich salach sądowych nie jest najwyższą wartością. Ale nie zawsze jest taka szansa.
Sąd, który nie zna sprawy, nie będzie zadawał własnych pytań. Tu decydujące są listy pytań przesłane przez polski sąd i aktywność stron i ich pełnomocników w trakcie przesłuchania.
Najważniejszy jest protokół
Najważniejszy jest wynik takiego przesłuchania w postaci materiału, z którym zapozna się polski sąd badający sprawę. Wynik ten w Niemczech będzie miał formę pisemnego protokołu.
W Niemczech nie nagrywa się przebiegu rozpraw sądowych.
Ponieważ sąd wezwany stosuje swoją własną procedurę, będzie postępował tak jak zwykle w swoich sprawach.
Protokół z rozprawy sporządza się w ten sposób, że sędzia dyktuje protokół do dyktafonu, a następnie sekretarz sądowy przepisuje nagranie, tworząc z niego protokół na piśmie.
Nagranie treści, którą podyktował lub podyktowała sędzia na rozprawie nie jest przechowywane i nie ma do niego dostępu.
Prawo do odmowy składania zeznań
Świadek może odmówić składania zeznań lub odpowiedzi na pytania zarówno na podstawie przepisów proceduralnych sądu wzywającego, jak i na podstawie procedury kraju, w którym zeznaje. Musisz zatem sprawdzić zawczasu, czy przypadkiem za granicą nie obowiązują w Twoim przypadku inne zasady. W Niemczech np. sąd nie może przesłuchać syndyka co do prowadzonego przez niego postępowania upadłościowego, ponieważ te postępowania są w Niemczech niejawne.
Jak zatem sprawić, żeby w protokole znalazły się wszystkie ważne informacje, przekazywane przez świadka w trakcie przesłuchania?
Przede wszystkim strony i ich pełnomocnicy mogą być obecni przy takim przesłuchaniu w sądzie zagranicznym. Oznacza to, że możesz wybrać się ze swoim pełnomocnikiem do Niemiec – sąd wezwany wcześniej poinformuje Cię o terminie przesłuchania świadka.
W sądzie możesz pojawić się z tłumaczem, który będzie tłumaczył dla ciebie cały przebieg rozprawy, natomiast moim zdaniem takie rozwiązanie będzie sprawiało wszystkim obecnym dodatkową trudność.
Najlepiej, jeśli twój pełnomocnik także mówi po niemiecku i jest w stanie na bieżąco reagować na to, co dzieje się na sali.
W tym wypadku bardzo ważne jest to, aby sąd zaprotokołował dokładnie zeznania świadka. Jeśli sąd nie ma orientacji, co jest w sprawie istotne, może pominąć niektóre kwestie, o których mówi świadek.
Pamiętaj, że Ty lub pełnomocnik możecie w każdej chwili prosić o zaprotokołowane konkretnej wypowiedzi świadka. Najlepiej jest reagować na bieżąco i nie zostawiać sobie tego typu zastrzeżeń do końca rozprawy. Wtedy może być trudno odnaleźć odpowiednie momenty nagrania.
Strony również mogą zadawać świadkowi dodatkowe pytania, wykraczające poza złożoną listę pytań i doprecyzowujące je. Skoro sąd wezwany nie zna sprawy, jest mało prawdopodobne, aby uchylił jakieś pytanie.
Powrót wykonanej odezwy do Polski
Protokół spisany przez sąd niemiecki musi być następnie przetłumaczony na język polski, aby jego z jego treścią mógł zapoznać się sąd prowadzący sprawę.
Tutaj też warto zweryfikować tłumaczenie sporządzone przez tłumacza przysięgłego pod kątem specyficznego słownictwa dotyczącego danej sprawy.
Nikt lepiej nie dopilnuje Twoich spraw niż Ty sam – lub Twój pełnomocnik
Ponieważ takie przesłuchanie świadka jest wysiłkiem logistycznym zarówno dla sądu, jak i dla stron, warto zadbać o to, aby jego wynik nadawał się do wykorzystania w dalszym procesie.
Nie ma na to lepszej metody, jak własna aktywność i dopilnowanie sprawy na każdym jej etapie. Zgodnie z powiedzeniem: „pańskie oko konia tuczy”.
Powyższe rozważania nie są teoretyczne – powstały na kanwie moich własnych doświadczeń.
Udział w takim przesłuchaniu wymaga nie tylko bardzo dokładnego przygotowania się do sprawy, ale także ciągłej czujności i koncentracji i bieżącego reagowania w trakcie przesłuchania świadka, tak aby powstający protokół odzwierciedlał zeznania świadka i korzystne dla strony aspekty tych zeznań.
Marta Fandrey
radca prawny
***
Dochodzenie roszczeń w Niemczech – postępowanie uproszczone
Jak wiadomo, bardzo istotną rolę w każdej kancelarii pełni poczta – coraz większą co prawda poczta elektroniczna, ale równie ważne są tradycyjne, papierowe listy. Otwieranie listów przypomina czasami wyciąganie z kopert jednej niespodzianki za drugą – i niestety nie zawsze są one przyjemne.
W ostatni piątek dotarł do mnie jednak list, który – choć krótki i zwięzły – bardzo mnie ucieszył. Sąd zajmujący się wydawaniem nakazów zapłaty poinformował mnie w nim, że wydał nakaz zapłaty w postępowaniu uproszczonym zgodnie z… [Czytaj dalej…]
***
Zapraszam Cię do lektury innych artykułów:
Jak znaleźć dłużnika w Niemczech?
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }